Sibernetik Nedir?

Sibernetik, canlı ve cansız tüm karmaşık sistemlerin denetlenmesi ve yönetilmesini inceleyen bir bilim dalıdır. Sibernetik, hem makinaların hem de canlıların kontrol ve iletişim mekanizmalarını karşılaştırmalı olarak araştırır. Sibernetikte önemli bir kavram geri beslemedir. Geri besleme, yapılan işin sisteme tekrar bağlanması ve sistemin kendini ayarlaması anlamına gelir.

Sibernetik terimi ilk olarak Fransız matematikçi André-Marie Ampère tarafından kullanılmıştır. Terim güncel anlamını ise Amerikalı matematikçi Norbert Wiener’in 1948 yılında yayınladığı “Sibernetik ya da hayvan ve makinelerde kontrol ve iletişim” isimli kitabıyla kazanmıştır. Modern sibernetiğin kurucuları arasında Wiener’in yanı sıra biyolog Arturo Rosenblueth, mühendis Julian Bigelow ve filozof John von Neumann sayılabilir.

Sibernetik çok disiplinli bir bilim dalıdır. Sibernetiğin etkilediği veya sibernetikten etkilenen çalışma alanları arasında oyun teorisi, sistem teorisi, algısal kontrol teorisi, sosyoloji, psikoloji, felsefe ve mimarlık yer almaktadır. Sibernetik aynı zamanda yapay zeka, robotik, bilişsel bilim gibi alanların da gelişmesine katkı sağlamıştır.

Sibernetiğin tarihi Türkiye’ye de uzanmaktadır. 12. yüzyılın ünlü Türk bilgini El-Cezeri otomatik makinalar hakkında bir kitap yazmıştır. Bu kitapta El-Cezeri sekiz asır önce Türk saraylarının makinalaşmasını sağlamıştır. El-Cezeri’nin bu eseri sibernetik alanının ilk örneklerinden biridir.